Đề thi Olympic 10-3 lần 3 môn Sinh học Lớp 11 năm 2018 - Trường THPT DTNT N'Trang Lơng (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi Olympic 10-3 lần 3 môn Sinh học Lớp 11 năm 2018 - Trường THPT DTNT N'Trang Lơng (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐĂKLĂK ĐỀ THI ĐỀ NGHỊ OLYMPIC 10/3 LẦN III TRƯỜNG THPT DTNT N’TRANG LƠNG MÔN SINH HỌC - LỚP 11 Năm học 2017-2018 Người ra đề: Đồng Ngọc Thuận Thời gian làm bài: 180 phút (không tính thời gian giao đề) Câu 1: (4 điểm) a. Nước được hấp thụ từ đất vào cây qua rễ theo 2 con đường nào? b. Nêu những đặc điểm có lợi và bất lợi của 2 con đường vận chuyển nước vào cây? c. Sau 1 thời gian mưa kéo dài, người trồng lạc thấy các lá già ở cây lạc đang biến thành màu vàng. Nêu lí do tại sao? d. Sự khác nhau về cấu tạo và chức năng của lục lạp tế bào mô giậu với lục lạp tế bào bao bó mạch của thực vật C4? Câu 2 : (4 điểm) a. Một người đàn ông bị bệnh cao huyết áp là do nồng độ aldosteron cao. Huyết áp của ông ta là 164/102. Nồng độ aldosteron cao trong máu còn gây ra những thay đổi nào đối với pH máu, nồng độ K+ trong máu, thể tích dịch ngoại bào và tiết renin? Tại sao? b. Một người bị tai nạn giao thông mất đi 20% lượng máu dẫn đến huyết áp giảm. Hãy cho biết cơ chế sinh lí chủ yếu làm tăng huyết áp trở lại. c. Tại sao xung thần kinh lại truyền qua khe xinap chỉ theo một chiều? d. Chất trung gian hoá học có vai trò như thế nào trong lan truyền xung động thần kinh qua xinap? Tại sao atropin lại có khả năng làm giảm đau ở người? Câu 3 : (4 điểm) a. Tại sao ngọn có tính hướng sáng dương, rễ có tính hướng sáng âm ? b. Đưa các mẩu lá cắt từ cây mọc trong cùng điều kiện chiếu sáng vào môi trường thạch nuôi cấy. Đĩa 1 chỉ chứa chỉ có hoocmon A và đĩa 2 chỉ chứa hoocmon B. Đĩa 3 cho cả A và B vào trong môi trường. - Đĩa 1 quan sát thấy rễ mọc ra. - Đĩa 2 không có mô sẹo (callus) hay cơ quan nào hình thành. - Đĩa 3 thì mô sẹo hình thành Hãy cho biết A và B là các hocmôn nào trong các hoocmon sau đây: Auxin, giberillin, xytokinin. Giải thích c. Giải thích cơ chế lá cây trinh nữ cụp xuống khi có va chạm cơ học? d. Thí nghiệm chứng minh cây xanh thải CO 2 trong quá trình hô hấp xảy ra trong điều kiện nào? Trình bày thí nghiệm và giải thích kết quả? Câu 4 : (4 điểm) a. Nguyên tố nào đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành điện thế nghỉ? Vì sao chỉ số điện thế nghỉ thường thấp và ổn định tương đối? b. Trong thí nghiệm tìm hiểu về chức năng của tủy sống trên ếch đã hủy não treo trên giá, thu được kết quả sau: Thí nghiệm Cường độ kích Kết quả thí nghiệm thích 1. Kích thích chi dưới Axit HCl 0,1% Co chi đó 2. Kích thích chi dưới Axit HCl 0,3% Co cả 2 chi dưới 3. Kích thích chi dưới Axit HCl 1% Co cả 4 chi, dãy dụa 4. Kích thích mạnh hai chi trên Axit HCl 1% Co cả chi trên lẫn chi dưới 5. Cắt ngang tủy sống rồi kích thích lại như Axit HCl 1% Chỉ co các chi dưới thí nghiệm (3) và (4) Chỉ co các chi trên 6. Hủy tủy phía trên vết cắt rồi kích thích Axit HCl 1% Các chi trên không co nữa chi trên.
2. Từ các kết quả thí nghiệm trên, có thể rút ra kết luận gì về chức năng của tủy sống? a. Nhổ một vùng lông của gà trống thiến có lông màu trắng rồi tiêm hoocmôn ơstrôgen của gà mái lông màu thì có hiện tượng gì? Tại sao? b. Ở cơ thể một người bình thường: - Sau một bữa ăn có nhiều gluxit, lượng đường huyết đo được trong máu ở tĩnh mạch cửa gan có thể lên đến 3 g/l nhưng đường huyết ở tĩnh mạch cánh tay không tăng quá 1,2 g/l. - Khi hoạt động thể lực nhiều, cần nhiều năng lượng tạo ra do sự phân giải glucozo huyết tương, đường huyết ở tĩnh mạch cánh tay cũng không giảm dưới 0,9 g/l. Hãy giải thích các hiện tượng trên? Câu 5: (4 điểm) Ở cà chua gen A quy định màu quả đỏ, gen a quy định màu quả vàng. Cho lai 2 cây cà chua tứ bội AAaa với nhau thu được F 1. Khi cho một số cây F 1 thu được ở phép lai trên giao phấn với nhau thì thu được từ 2 cặp lai có tỷ lệ phân li tương ứng là: - 3 quả đỏ : 1 quả vàng. - 11 quả đỏ : 1 quả vàng. Biện luận và viết sơ đồ lai từ F1 đến F2 cho từng trường hợp
3. HƯỚNG DẪN CHẤM Câu Nội dung Điểm 1 a. 0,5 - Con đường qua thành tế bào – gian bào 0,5 - Con đường qua chất nguyên sinh- không bào b. - Qua thành tế bào – gian bào: 0,5 + Có lợi : Hấp thụ nước nhanh, nhiều nước + Bất lợi : Lượng nước và chất khoáng hòa tan không được điều chỉnh cho đến khi gặp đai capari - Qua không bào – chất nguyên sinh: 0,5 + Có lợi : Lượng nước và chất khoáng hòa tan được kiểm tra bằng tính thấm chọn lọc của tế bào sống + Bất lợi: Nước hấp thụ chậm và ít c. Vì: 0,25 - Sau thời kì mưa kéo dài dẫn đến O2 trong đất cạn kiệt 0,25 - Sự thiếu O2 trong đất sẽ ức chế quá trình cố định nito ở nốt sần rễ cây lạc do thiếu ATP va NADH 0,25 - - Sau trận mưa kéo dài, sẽ rửa trôi NO3 ra khỏi đất 0,25 - Triệu chứng thiếu nito sẽ dẫn đến vàng lá ở lá già d. Sự khác nhau giữa cấu tạo và chức năng giữ lục lạp tế bào mô giậu và tế bào bao bó mạch ở thực vật C4: 0,5 Lục lạp tế bào Lục lạp tế bào bao bó mạch mô giậu Hạt Grana Lớn hơn, phát Nhỏ hơn, kém phát triển hoặc triển tiêu biến Khối lượng Nhỏ hơn Lớn hơn 0,5 Enzim cố định CO2 PEP- cacboxylaza Ribulozo 1,5 di P cacboxylaza Quang hệ xảy ra PS I và PS II Chỉ xảy ra PS I, không xảy ra PS II Chu trình CanVin Không có Có Chức năng Chủ yếu làm Chủ yếu làm nhiệm vụ pha nhiệm vụ pha sáng tối 2 a. - Những thay đổi do nồng độ aldosteron cao: pH máu tăng, nồng độ K+ giảm, 0,25 thể tích dịch ngoại bào tăng và không tiết renin. - Aldosteron kích thích ống thận tăng tái hấp thu Na+ tăng thải K+ và H+ vào 0,25 nước tiểu. Tăng Na+ và tăng thải H+ làm pH máu tăng, tăng thải K+ vào nước 0,25 tiểu làm K+ trong máu giảm. - Aldosteron kích thích ống thận tăng tái hấp thu Na+ kèm theo nước dẫn đến 0,25 tăng huyết áp và tăng thể tích dịch ngoại bào. - Huyết áp cao không gây tiết renin. 0,25 b. 0,25 - Khi huyết áp giảm, thụ thể ở mạch máu báo tin về làm tăng cường hoạt động 0,25 thần kinh giao cảm. - Thần kinh giao cảm làm tăng nhịp tim, co mạch ngoại vi, co mạch dồn máu từ 0,25 các nơi dự trữ máu (gan, lách, mạch máu dưới da).
4. - Thần kinh giao cảm còn làm co mạch máu đến thận, giảm lượng máu qua thận, giảm lọc ở cầu thận. - Huyết áp giảm còn gây tăng renin, angiotensin II, Angiotensin II gây tăng 1 aldosteron kích thích ống thận tăng tái hấp thu Na+ và nước đồng thời gây co mạch làm giảm lượng máu qua thận, giảm lọc ở cầu thận. Ngoài ra phản ứng đông máu làm giảm mất máu. c. 0,5 Xung thần kinh truyền qua khe xinap 1 chiều: Xung thần kinh chỉ truyền từ màng trước => màng sau vì chỉ ở cúc xinap mới có các bọng chứa các chất 0,5 trung gian hoá học, chỉ màng sau xinap mới cso các thụ quan màng tiếp nhận các chất này. Vì vậy xung thần kinh chỉo dẫn truỳên theo một chiều từ cơ quan thụ cảm đến cơ quan đáp ứng. d. - Vai trò của chất trung gian hoá học: Làm thay đổi tính thấm ở màng sau khe xináp và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp - Atropin làm giảm đau vì: nó có khả năng phong bế màng sau làm mất khả năng tác động của axetin colin, do đó làm hạn chế hưng phấn và làm giảm co thắt => giảm đau 3 a. Ngọn có tính hướng sáng dương rễ có tính hướng sáng âm là do độ nhạy cảm của các tế bào tại miền sinh trưởng của rễ cao hơn các tế bào ở miền sinh 1 trưởng ở ngọn thân, do đó nồng độ au xin gây kích thích sinh trưởng nhanh ở tế bào thân thì lại trở thành nồng độ ức chế sinh trưởng đối với tế bào rễ vì vậy hai cơ quan đó uốn cong về hai hướng ngược nhau b. 0,5 - A là auxin: , B là xytokinin - Auxin là hoocmon kích thích ra rễ, xytokinin là hoocmon kích thích sự phân 0,5 chia tế bào. Nhưng xytokinin chỉ thể hiện kích thích khi có mặt của auxin. c. Cơ chế lá cây trinh nữ cụp xuống khi có va chạm cơ học hoặc khi trời tối: - Cây trinh nữ ở cuống lá và gốc lá chét có thể gối, bình thường thể gối luôn 0,5 căng nước làm lá xoè rộng. - Khi có sự va chạm, K+ được vận chuyển ra khỏi không bào làm giảm ASTT tế 0,5 bào thể gối, tế bào thể gối mất nước làm lá cụp xuống d. Muốn chứng minh cây xanh hô hấp hút O 2 và thải CO2 phải làm thí nghiệm trong bóng tối. 0,25 - Thí nghiệm: + Nguyên liệu: Chậu cây xanh, nước vôi trong, chuông thủy tinh lớn, vải đen 0,25 (buồng tối). + Tiến hành: Đặt một chậu cây xanh và một li nước vôi trong dưới chuông thủy 0,25 tinh úp ngược. Lấy vải đen che kín chuông, để vài giờ. + Kết quả: nước vôi trong hóa đục. 0,25 + Kết luận: Hô hấp thải CO2, nước vôi trong Ca(OH)2 tạo kết tủa CaCO3 làm đục nước vôi trong 4 A .- K là nguyên tố đóng vai trò quyết định trong sự hình thành điện thế nghỉ; sự 0,25 di chuyển của K+ làm thay đổi điện thế nghỉ. - Trị số điện thế nghỉ thường thấp và ổn định tương đối là vì: + Màng tế bào có tính thấm chọn lọc với K + cao hơn Na+ => lượng Na+ đi vào 0,25 tế bào chậm hơn K+ đi ra khỏi tế bào. + Khi K+ đi ra, bên trong dư thừa điện tích âm tạo nên lực hút tĩnh điện giữa các 0,25 ion trái dấu. K+ đi ra càng nhiều thì độ âm điện bên trong càng lớn, lực hút tĩnh
5. điện càng mạnh giữ các ion K+ ở lại. + Tế bào khắc phục bắng cách bơm Na + – K+ hoạt động vận chuyển ngược K + 0,25 từ bên ngoài vào bên trong, hoạt động này tiêu tốn năng lượng ATP. => Vì vậy, chỉ số điện thế nghỉ thường thấp, ổn định và không được phép vượt quá ngưỡng mà đặc trưng cho loài, loại tế bào thần kinh và trạng thái của tế bào thần kinh. b. - Ba thí nghiệm 1, 2, 3 cho phép kết luận trong tủy sống có nhiều căn cứ thần 0,25 kinh phụ trách hoạt động của các chi và cơ. - Trong thí nghiệm 3 và 4 khi kích thích mạnh chi dưới thì cả 2 chi trên cũng co 0,25 và ngược lại cho thấy: các căn cứ trong tủy sống không biệt lập với nhau mà được liên hệ với nhau bằng các đường dẫn truyền dọc. - Thí nghiệm 5 cắt ngang tủy là cắt đứt đường liên hệ dọc. 0,25 - Thí nghiệm 6 cho thấy chất xám tủy sống là nơi tiếp nhận và xử lí thông tin. 0,25 c. - Kết quả: Sau một thời gian, vùng lông mọc lại là lông màu giống gà mái. 0,25 - Giải thích: Màu lông là kết quả tác động của hoocmôn sinh dục ơstrôgen. Đối 0,75 với gà trống thiến, tinh hoàn bị cắt bỏ không tạo ra hoocmôn sinh dục testôstêrôn nên khi tiêm hoocmôn ơstrôgen thì sẽ tạo ra đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp của gà mái. d. Đường huyết là một thông số sinh hóa máu luôn phải được giữ ổn định ở mức 0,25 khoảng 1 g/l (để bảo đảm sự cân bằng nội môi). - Sau khi ăn nhiều gluxit: gan nhận nhiều glucozo từ tĩnh mạch cửa gan biến 0,25 đổi (phần lớn) thành glicogen dự trữ trong gan (chủ yếu) và cơ, phần còn lại được gan biến đổi thành mỡ dự trữ trong mô mỡ đường huyết trong máu được giữ ổn định. - Khi hoạt động thể lực nhiều: sự tiêu dùng năng lượng của cơ thể làm glucozo máu có xu hướng giảm, gan sẽ chuyển glicozen dự trữ thành glucozo hoặc sẽ 0,5 biến đổi axit lactic (sản phẩm chuyển hóa do hoạt động của cơ) và glixerol (do quá trình phân hủy mỡ) để tạo thành glucozo mới đưa vào bổ sung cho máu nồng độ glucozo huyết tương được giữ ổn định. Tham gia quá trình điều hòa glucozo huyết tương còn cần phải có nhiều loại hormon tuyến tụy, tuyến trên thận, tuyến yên. 5 * F2 có tỉ lệ phân ly: 3 quả đỏ : 1 quả vàng. - Quả vàng có kiểu gen aaaa = 1/4 = 1/2aa x 1/2aa 0,5 - F1 phải có kiểu gen là Aaaa. 0,5 Sơ đồ lai : F1: Quả đỏ x Quả đỏ 0,5 Aaaa Aaaa GF1: (1/2Aa: 1/2aa) (1/2Aa: 1/2aa) F2: + Kiểu gen: 1/4AAaa: 2/4Aaaa: 1/4aaaa. 0,5 + Kiểu hình: 3 quả đỏ: 1 quả vàng. * F2 có tỉ lệ phân ly 11 quả đỏ: 1 quả vàng. - Cây có quả vàng F2 có kiểu gen aaaa = 1/12 = 1/6aa x 1/2aa - Từ đó cho thấy một cây F 1 với kiểu gen AAaa (cho 1/6aa) và cây F 1 thứ hai 0,5 có kiểu gen Aaaa (cho 1/2aa) 0,5 Sơ đồ lai: F1: Quả đỏ x Quả đỏ AAaa Aaaa 0,5
6. GF1: (1/6AA: 4/6Aa: 1/6aa) (1/2Aa: 1/2aa) F2: + Kiểu gen: 1/12AAAa: 5/12AAaa: 5/12Aaaa: 1/12aaaa 0,5 + Kiểu hình: 11 quả đỏ : 1 quả vàng