Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Ngữ văn Lớp 9 - Năm học 2010-2011 - Phòng GD và ĐT Krông Ana (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Ngữ văn Lớp 9 - Năm học 2010-2011 - Phòng GD và ĐT Krông Ana (Có đáp án)

1. UBND HUYỆN KRÔNG ANA KỲ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN PHÒNG GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO Năm học 2010-2011 Môn: Ngữ văn - lớp 9 ĐỀ CHÍNH THỨC Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian giao đề) Câu 1 (2,0 điểm) Giải thích nghĩa của các thành ngữ sau và cho biết mỗi thành ngữ liên quan đến phương châm hội thoại nào: - Nửa úp nửa mở - Ăn ốc nói mò Câu 2 (6,0 điểm) Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc lá tựa như mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại : cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ ( Khái Hưng) Phân tích nét đặc sắc về nghệ thuật trong đoạn văn trên Câu 3 (12,0 điểm) Ý kiến của anh(chị) về vấn đề mà Tố Hữu gửi gắm trong đoạn thơ sau: “ Một ngôi sao chẳng sáng đêm Một thân lúa chín chẳng nên mùa vàng Một người đâu phải nhân gian? Sống chăng một đốm lửa tàn mà thôi!” ( Tiếng ru) Hết 1
2. UBND HUYỆN KRÔNG ANA KỲ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN PHÒNG GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO Năm học 2010-2011 Môn: Ngữ văn - lớp 9 Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian giao đề) HƯỚNG DẪN CHẤM THI I. Hướng dẫn chung - Giám khảo cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài làm của thí sinh, tránh cách chấm đếm ý cho điểm. - Do đặc trưng của bộ môn Ngữ văn nên giám khảo cần chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng đáp án và thang điểm; khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo. - Giám khảo cần vận dụng đầy đủ các thang điểm. Tránh tâm lí ngại cho điểm tối đa. Cần quan niệm rằng một bài đạt điểm tối đa vẫn là một bài làm có thể còn những sơ suất nhỏ. - Không làm tròn điểm toàn bài. II. Đáp án và thang điểm ĐÁP ÁN ĐIỂM Câu 1 Giải thích nghĩa của các thành ngữ sau và cho biết mỗi thành 2,00 ngữ liên quan đến hương châm hội thoại nào: ( ) - Nửa úp nửa mở: nói mập mờ, ỡm ờ, không hết ý (phương châm 1,00 cách thức) - Ăn ốc nói mò: nói không căn cứ (phương châm về chất) 1,00 Câu 2 Phân tích nét đặc sắc về nghệ thuật trong đoạn văn 6,00 Học sinh biết xác định thủ pháp nghệ thuật được nhà văn sử dụng để phân tích hiệu quả thẩm mỹ của nó trong đoạn văn. Qua phân tích làm sáng rõ câu văn chủ đề : “Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng” - Nghệ thuật so sánh - nhân hoá trong từng câu văn : gợi hình ảnh 2,50 - Nghệ thuật ẩn dụ trong cả đoạn văn : tạo sự liên tưởng 2,50 - Một số biện pháp nghệ thuật khác: điệp từ tạo nhịp điệu và âm 1,00 hưởng cho lời văn * Tuỳ theo khả năng phân tích mà GV có thể định điểm cho học sinh sao cho phù hợp. Câu 3 12,00 2
3. a)Yêu cầu về kĩ năng: - Bài làm phải được tổ chức thành bài làm văn hoàn chỉnh. - Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội về một vấn đề tư tưởng, đạo lí - Kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, hạn chế lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp. b)Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần làm rõ các ý chính sau: *Giải thích: Vận dụng thao tác lập luận giải thích để thấy rõ vấn đề : Đây là một quan niệm nhân sinh được diễn đạt bằng một đoạn thơ giàu hình ảnh có sức gợi và sức thuyết phục cao, dễ thấm vào lòng người đọc. Đoạn thơ với những hình ảnh thực “một ngôi sao”, “một thân lúa chín” để nói tới con người. Qua việc chỉ ra vị trí của cá nhân trong tập thể, nhất là đề cao vai trò của tập thể với cá nhân, đoạn thơ đã khẳng định được sức mạnh và tầm quan 2,00 trọng của tình đoàn kết. Mỗi con người, mỗi cá nhân muốn có sự nghiệp, có ích cho đời, muốn tồn tại thì phải biết hòa mình vào cộng đồng, vào tập thể. Và chỉ có gắn mình vào tập thể mới tạo nên sức mạnh để sống và cống hiến * Phân tích – chứng minh: Dùng lí lẽ và dẫn chứng để phân tích và xác nhận bài học sống đúng đắn mà Tố Hữu trao gửi trong đoạn thơ: con người sống phải biết yêu thương, đoàn kết, đoàn kết là sức mạnh của mỗi người, của cả cộng đồng. - Dẫn chứng ( có thể lấy cả trong văn học, lịch sử, đời sống) nhưng phải phù hợp: Thánh Gióng thắng giặc Ân với sức mạnh có 4,00 được từ sự chung lòng đồng sức của nhân dân; trong lịch sử; ngay từ buổi bình minh con người đã biết kết thành bộ lạc, Trần Quốc Tuấn chiến thắng quân Nguyên vì được sự đồng lòng của ba quân, tướng sĩ; nhân dân Việt Nam bằng sức mạnh đoàn kết chiến thắng Pháp và Mĩ, xây dựng đất nước * Bác bỏ: Trong vấn đề mà Tố Hữu nêu ra chưa đề cập được vai trò của cá nhân với tập thể mà chỉ chú trọng vào vai trò của cộng 3,00 đồng với cá nhân * Đánh giá: Đứng ở hai phương diện văn học và cuộc sống ta thấy những vấn đề mà Tố Hữu đặt ra trong đoạn thơ là đúng, cần thiết đối với mỗi người. Đứng trên tầm cao của nhận thức cách mạng, nhà thơ có cái nhìn xuyên suốt, bao quát quá trình phát 1,50 triển của lịch sử loài người. * Rút ra bài học nhận thức và hành động: 1,50 3
4. - Đoạn thơ là một lời khuyên chân thành, một bài học nhân sinh về tinh thần đoàn kết, biết sống hòa mình với tập thể và cộng đồng, biết hòa cái tôi trong cái ta - Song, khi hòa mình vào tập thể cũng cần biết phát huy năng lực cá nhân, tiên phong trong mọi lĩnh vực để thực sự khẳng định được vai trò của mình đối với tập thể. Đó chính là sự kết hợp hài hòa giữa cái riêng và cái chung. Lưu ý: Giám khảo chỉ cho điểm tối đa khi học sinh đạt được cả hai yêu cầu về kĩ năng và kiến thức. Hết Ghi chú: ( Đề và đáp án gồm có 4 trang) 4