Đề thi Olympic 10-3 lần 3 môn Ngữ văn Lớp 10 năm 2018 - Trường THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi Olympic 10-3 lần 3 môn Ngữ văn Lớp 10 năm 2018 - Trường THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH ĐẮK LẮK TRƯỜNG THPT NGUYỄN BỈNH KHIÊM KÌ THI OLYM PIC 10 – 3 LẦN III, NĂM 2018 ĐỀ THI ĐỀ NGHỊ MÔN: NGỮ VĂN 10
2. ĐỀ THI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1: (8,0 điểm) Suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến sau: “Tương lai của bạn được xây dựng trên rất nhiều yếu tố, nhưng cái quan trọng nhất là chính bạn” (Theo sách Sống tự tin, NXB Lao động xã hội 2004 – Tr64)
3. I. Yêu cầu về kĩ năng: Biết cách làm kiểu bài nghị luận xã hội với bố cục rõ ràng, mạch lạc, hành văn trôi chảy, không mắc lỗi chính tả, dùng từ đặt câu. Kết hợp nhuần nhuyễn các thao tác lập luận: Giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận .dẫn chứng tiêu biểu, chọn lọc II. Yêu cầu về kiến thức: Bài viết có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần làm rõ những yêu cầu cơ bản sau đây: Ý Nội dung Điểm 1 Giới thiệu vấn đề nghị luận 1,0 2 Giải quyết vấn đề 6,0 a. Giải thích ý kiến: (1,0 điểm) - Tương lai: Là tất cả những gì đang ở phía trước mà con người không đoán định hết được, nó có quan hệ chặt chẽ với quá khứ và hiện tại - Tương lai của bạn được xây dựng trên rất nhiều yếu tố: Gia đình, nhà trường, bạn bè, xã hội - Nhưng điều quan trọng nhất chính là bạn: Khẳng định rằng trong nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tương lai thì những lựa chọn, quyết định của cá nhân là điều quan trọng dẫn đến thành công hay thất bại của bản thân. - Nội dung ý kiến: Nhấn mạnh, khẳng định vai trò quan trọng của mỗi cá nhân trong việc quyết định tương lai của mình b. Phân tích, chứng minh: (4,0 điểm) - Tại sao cá nhân lại có vai trò quyết định đối với tương lai của mình: + Bởi lẽ bạn chính là người phải đi trên con đường mình đã chọn để hướng tới tương lai. + Sống, lựa chọn và chịu trách nhiệm với những lựa chọn của mình. + Cá nhân mình hiểu mình hơn ai hết: Biết mình có gì, ước mơ gì, thế mạnh, điểm yếu của bản thân - Làm thế nào để mỗi cá nhân xây dựng được một tương lai tốt đẹp: + Có mục đích sống đúng đắn, lí tưởng, có hoài bão + Trau dồi tri thức, đạo đức, niềm tin lạc quan vào cuộc sống. + Luôn tự tin chủ động, không ngừng học tập, sáng tạo + Kiên trì, nhẫn nại, sẵn sàng đối mặt với những thử thách, khó khăn, biết cách đứng lên sau mỗi lần thất bại + Có tâm hồn vị tha, nhân ái, đồng cảm, sẻ chia c. Bàn luận, mở rộng: (1,0 điểm) - Khẳng định đây là ý kiến đúng đắn vì ý thức được vai trò, năng lực
4. của chính mình là yếu tố quan trọng để thành công trong tương lai. - Các yếu tố khác: Gia đình, bạn bè, các mối quan hệ, các điều kiện thuận lợi là sự hỗ trợ, là bệ phóng để giúp ta đi tới tương lai - Trân trọng, ca ngợi những con người có lối sống tích cực, có ý chí, có nghị lực, biết hướng về tương lai Phê phán những người sống không có mục đích, sống ỷ lại, thiếu trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội 3 Kết luận: 1,0 - Liên hệ bản thân, rút ra bài học nhận thức và hành động
5. Câu 2: (12 điểm) Bàn về thơ, Chế Lan Viên cho rằng: “Thơ cần có hình cho người ta thấy, có ý cho người ta nghĩ và cần có tình để rung động trái tim” Anh (chị) hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy làm sáng tỏ qua bài thơ “Cảnh ngày hè” của Nguyễn Trãi.
6. Câu 2 (12 điểm) I. Yêu cầu về kĩ năng: Biết vận dụng các thao tác để làm bài văn nghị luận về một ý kiến bàn về văn học, có kết hợp kiến thức lí luận. Kết cấu bài viết cần chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp. II. Yêu cầu về kiến thức: Trên cơ sở hiểu biết về kiến thức lí luận văn học và bài thơ “Cảnh ngày hè” của Nguyễn Trãi, học sinh có thể trình bày bài viết theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo những nội dung cơ bản sau: Ý Nội dung Điểm 1 Giới thiệu vấn đề cần nghị luận 1,0 2 Giải quyết vấn đề: 1,0 a. Giải thích (5,0 điểm) - Thơ cần có hình: Thơ cần có hình ảnh (Tự nhiên, cuộc sống, con người ) để biểu hiện cảm xúc, tư tưởng của nhà thơ. Đây là phương diện hình thức của thơ - Thơ cần có ý (ý nghĩa, nội dung, tư tưởng của tác phẩm thơ), có tình (tình cảm, cảm xúc). Đây là phương diện nội dung của thơ. - Ý nghĩa câu nói: Tác phẩm thơ cần có sự kết hợp hài hòa giữa hình, ý, tình (Hình ảnh tư tưởng, tình cảm, cảm xúc ). Hay nói cách khác bài thơ cần kết hợp hài hòa giữa hai phương diện nội dung và hình thức - Tại sao thơ cần có hình, có ý, có tình? + Đặc trưng của văn chương nói chung và thơ ca nói riêng phản ánh, biểu đạt thông qua nghệ thuật. Không có các hình tượng, nhà thơ không thể truyền dẫn thông điệp nội dung, tư tưởng, tình cảm trọn vẹn và ấn tượng đến người đọc. + Biểu hiện yêu cầu về hình, ý, tình trong thơ: • Hình ảnh ( có thể là hình ảnh thiên nhiên, cuộc sống con người ). Những hình ảnh đó phải được chọn lọc, đặc sắc, có sức khái quát, chân thực, đa nghĩa, nhằm để lại ấn tượng, dấu ấn sâu sắc. • Ý, tình ( tư tưởng, cảm xúc, tình cảm ) phải trong sáng, tiến bộ, có tính nhân văn hướng tới các giá trị Chân – Thiện – Mĩ. • Cảm xúc trong thơ phải mãnh liệt, chân thành. Nhà thơ phải lựa chọn đc những hình ảnh phù hợp để biểu đạt nội dung tư tưởng, cảm xúc một cách tự nhiên, sâu sắc và có sức lay động. Như vậy: tác phẩm thơ ca chỉ hay khi có sự kết hợp hài hòa giữa hình, ý và tình. b) Chứng minh: Phân tích bài thơ “ Cảnh ngày hè “ của Nguyễn Trãi. (5,0 điểm ) - Hình ảnh thơ: Giản dị, đời thường, có sức tạo hình biểu cảm giàu ý nghĩa. + Nhiều hình ảnh thiên nhiên được Nguyễn Trãi miêu tả hiện lên đa dạng ( Cây hòe, cây thạch lựu, đóa sen hồng, tiếng cầm ve ) với đủ màu
7. sắc, âm thanh và hương vị cuộc sống. + Nhiều hình ảnh con người và cuộc sống: Lao xao chợ cá làng ngư phủ Nguyễn Trãi dựng lên bức tranh ngày hè sinh động, ấn tượng giàu sức sống, rất gần gủi quen thuộc - Ý tình của tác giả ( vẻ đẹp tâm hồn ) + Tình yêu và sự gắn bó với thiên nhiên + Hình ảnh thiên nhiên được cảm nhận tinh tế, đa dạng, sinh động bằng nhiều giác quan ( Thị giác, thính giác, khứu giác ) + Tình yêu đời, yêu cuộc sống +Tấm lòng thiết tha với dân với nước ( dẫn chứng phân tích ) 3 Kết luận: Đánh giá, nâng cao. 1,0 - Chính hình, ý, tình làm nên sức sống cho tác phẩm thơ. - Quan niệm thơ của Chế Lan Viên đúng đắn, sâu sắc, có ý nghĩa không chỉ cho người sáng tác mà còn cả với người tiếp nhận. Lưu ý khi chấm bài: Trên đây chỉ là những gợi ý cơ bản, khuyến khích những bài viết sáng tạo, mang sức thuyết phục.