Đề thi olympic 10-3 lần thứ 3 môn Ngữ văn Lớp 10 năm 2018 - Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi olympic 10-3 lần thứ 3 môn Ngữ văn Lớp 10 năm 2018 - Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH ĐĂK LĂK TRƯỜNG THPT HUỲNH THÚC KHÁNG KỲ THI OLYMPIC 10-3 LẦN III, NĂM 2018 ĐỀ THI ĐỀ NGHỊ MÔN: NGỮ VĂN; LỚP 10
2. ĐỀ THI VÀ ĐÁP ÁN Câu 1 ( 8.0 điểm) “Con người không cảm nhận được bóng tối sẽ không bao giờ tìm thấy ánh sáng”. (Bokle) Suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến trên? Đáp án và thang điểm câu 1: A.Yêu cầu về kĩ năng: - Biết cách làm một bài văn nghị luận xã hội với bố cục rõ ràng, mạch lạc, hành văn trôi chảy, không mắc lỗi chính tả, dung từ, đặt câu, ngữ pháp - Kết hợp nhuần nhuyễn các thao tác lập luận: Giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận kết hợp với các dẫn chứng chọn lọc, phù hợp. B.Yêu cầu về kiến thức: Bài viết có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần làm rõ các yêu cầu cơ bản sau: 1. Giới thiệu vấn đề cần nghị luận(0.5 điểm) 2. Giải thích câu nói: (2.0 điểm) - Bóng tối là gì ? Là những điều sai trái,là tăm tối, khó khăn, bế tắc - Ánh sáng là gì ? Là những điều tốt đẹp, tươi sáng, là may mắn, thuận lợi, thành công trong cuộc sống.  Ý chung: ý kiến thể hiện một quan niệm sống sâu sắc về quá trình nhận thức của con người. Nhận thức được những khó khăn, những gian khổ, những sai trái trong cuộc sống sẽ là động lực giúp con người hành động theo chiều hướng tích cực để đạt được thành công, có được những điều tốt đẹp 3. Lí giải vấn đề: (4.0 điểm) - Trong thực tế: Mọi sự vật, hiện tượng trong cuộc sống luôn tồn tại hai mặt đối lập, song song: Ánh sáng và bóng tối, hạnh phúc và đau khổ, tốt và xấu, thiện và ác, cao thượng và thấp hèn. - Con người luôn phải đối mặt với gian khổ, khó khăn vì cuộc sống không bằng phẳng, dễ dàng, nhưng: + Có cảm nhận được nỗi đắng cay, thất bại mới có ý chí, quyết tâm vươn lên để đạt tới thành công. + Có thấy hết bóng tối của sự bảo thủ, trì trệ, lạc hậu mới làm con người có quyết tâm vươn lên tìm ánh sáng. 4. Bàn luận, mở rộng vấn đề: (1.0 điểm) - Ý kiến thể hiện một quan niệm, một suy nghĩ tiến bộ, đề cao nghị lực con người, thể hiện hướng tích cực trong nhận thức của nhân loại. - Phê phán: Những người thiếu ý chí, nghị lực, niềm tin và quyết tâm trong cuộc sống, ngại đối mặt với cuộc sống và khó khăn. Không biết trân trọng những thành công đạt được của mình và người khác. (dẫn chứng) 5. Bài học nhận thức và hành động: (0.5 điểm) Mọi vấn đề trong cuộc sống, dù thuận lợi hay khó khăn, hạnh phúc hay đau khổ, thành công hay thất bại đều có mặt tích cực của nó. Cần nỗ lực phấn đấu học tập, rèn luyện không ngừng để vững vàng đối mặt với mọi khó khăn, gian khổ, vươn tới hạnh phúc, thành công. (dẫn chứng). Câu 2 ( 12.0 điểm) Bàn về thơ, Chế Lan Viên cho rằng: “ Thơ cần có hình cho người ta thấy, có ý cho người ta nghĩ và cần có tình để rung động trái tim”. Anh/ chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy làm sang tỏ qua bài thơ “Cảnh ngày hè” của Nguyễn Trãi. Gợi ý đáp án và thang điểm câu 2: a. Yêu cầu về kĩ năng: - Biết cách làm bài văn nghị luận về Văn học, bố cục rõ ràng, vận dụng tốt các thao tác lập luận. 2
3. - Biết cách chọn và phân tích dẫn chứng để làm sáng tỏ vấn đề nghị luận. - Bài viết mạch lạc, trong sáng, có cảm xúc, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp b. Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo được các ý cơ bản sau: 1. Giới thiệu vấn đề cần nghị luận (0.5 điểm) 2. Giải thích: (1.5 điểm) - Thơ cần có hình: Thơ cần có hình ảnh (thiên nhiên, cuộc sống, con người ) để biểu hiện cảm xúc, tư tưởng của nhà thơ. - Thơ cần có ý: (Là ý nghĩa nội dung, tư tưởng của thi phẩm); Có tình (là tình cảm, cảm xúc). Đây là phương diện nội dung thơ. - Ý nghĩa câu nói: Tác phẩm thơ cần có sự kết hợp hài hòa giữa hình, ý, tình (hình ảnh, tư tưởng, tình cảm, cảm xúc ). Hay nói cách khác: bài thơ cần kết hợp cả hai phương diện: nội dung và hình thức. 3. Lí giải: Tại sao thơ cần có hình, có ý, có tình? (3.0 điểm): - Không có các hình tượng, thế giới tinh thần không thể biểu hiện cụ thể, nhà thơ không thể truyền dẫn thông điệp nội dung, tư tưởng, tình cảm một cách trọn vẹn, ấn tượng đến người đọc. - Thơ ca thuộc phương thức trữ tình, thiên về biểu hiện thế giới chủ quan của con người bằng nhiều cách thức khác nhau nhằm biểu đạt những trạng thái tư tưởng, tình cảm và ý nghĩa phức tạp, đa dạng. Mỗi tác phẩm đều mang một ý nghĩa tư tưởng, thông điệp nhất định đòi hỏi người đọc phải căn cứ vào hình, ý, tình mới cảm nhận được. - Yêu cầu về hình, ý, tình trong thơ: + Hình ảnh: Phải chọn lọc, đặc sắc, có sức khái quát, chân thực, đa nghĩa nhằm để lại ấn tượng sâu sắc + Ý, tình: Phải trong sáng, có tính nhân văn, hướng con người tới các giá trị: Chân - Thiện - Mĩ. + Cảm xúc trong thơ phải mãnh liệt, chân thành 4. Chứng minh: Phân tích bài thơ “ Cảnh ngày hè” của Nguyễn Trãi ( 5.0 điểm) - Hình ảnh thơ: Giản dị, trong sáng, gần gũi, đời thường, có sức tạo hình, biểu cảm, giàu ý nghĩa. + Nhiều hình ảnh thiên nhiên được Nguyễn Trãi miêu tả, thể hiện đa dạng: Cây hòe, cây thạch lựu, đóa sen hồng, tiếng cầm ve Với đủ màu sắc, âm thanh, hương vị cuộc sống. + Hình ảnh thiên nhiên luôn có sự vận động, giao thoa, giàu sức sống (đùn đùn, phun, tiễn ) + Hình ảnh về con người và cuộc sống: Lao xao chợ cá làng ngư phủ - Ý, tình (vẻ đẹp tâm hồn): + Tình yêu là sự gắn bó với thiên nhiên: cây hòe, cây thạch lựu, đóa sen hồng,, tiếng cầm ve đi vào thơ một cách chân thực, tự nhiên. + Hình ảnh thiên nhiên được nhà thơ cảm nhận một cách tinh tế, đa dạng, sinh động bằng nhiều giác quan (thính giác, khứu giác, thị giác ) (Dẫn chứng) - Từ đó thấy được tình yêu đời, yêu cuộc sống; tấm lòng tha thiết với dân với nước( mong ước có chiếc đàn của vua Ngu Thuấn để gảy khúc Nam phong nhằm đem lại cuộc sống no đủ, hạnh phúc cho muôn dân. (dẫn chứng) => Tình yêu, tâm hồn, nhân cách cao đẹp của Nguyễn Trãi: “ thân nhàn mà tâm không nhàn” => Ý nghĩa tư tưởng của bài thơ giàu tính nhân văn: sống lạc quan, yêu đời, gắn bó với thiên nhiên, trọn đời vì dân vì nước 5. Đánh giá, nâng cao (2.0 điểm) - Chính: hình, ý, tình làm nên sức sống cho tác phẩm. Đó là sự kết hợp hài hòa giữa nội dung và hình thức. - Quan niệm thơ của Chế Lan Viên rất đúng đắn, sâu sắc. Là bài học cho bản thân khi tiếp nhận văn chương và sự trân trọng với những tác phẩm, tài năng sáng tạo mà người nghệ sĩ gửi gắm HẾT 3